Dnia 30 marca 2006 r. w Szkole Podstawowej w Borku odbyło się spotkanie Zespołu Samokształceniowego Nauczycieli Bibliotekarzy Szkolnych na temat: „Czytelnictwo w różnych typach bibliotek”.

Cel naszego zebrania to:
  • poznanie stanu czytelnictwa dzieci i młodzieży,
  • wymiana doświadczeń bibliotekarzy.


Przebieg spotkania:
Na wstępie nauczyciel bibliotekarz Szkoły Podstawowej w Borku zaprezentowała zebranym bibliotekę w której pracuje. Wskazała na usytuowanie biblioteki, wyposażenie w sprzęt multimedialny, dobrą współpracę z dyrekcją i nauczycielami, rodzicami oraz instytucjami, urzędami i zakładami pracy. Szczegółowo omówiła bogatą i różnorodną działalność pedagogiczno-wychowawczą prowadzoną przez bibliotekarzy.
Następnie wybrani nauczyciele bibliotekarze z poszczególnych typów szkół przedstawili czytelnictwo dzieci i młodzieży w swoich placówkach:
  • koleżanka z Krobi omówiła czytelnictwo najmłodszych z klas 1-3, uczniów starszych z klas 4-6 oraz gimnazjum,
  • bibliotekarka z Gostynia przybliżyła sposoby działalność biblioteki w celu zainteresowania uczniów książkami oraz przeanalizowała czytelnictwo młodzieży gimnazjalnej,
  • z kolei o stanie czytelnictwa najstarszej grupy uczniów poinformowała bibliotekarka z jednej ze szkół średnich z Gostynia.


***

O czytelnictwie – badania – przemyślenia – wnioski

Raz w roku media podają wyniki najnowszych badań dotyczących stanu czytelnictwa w Polsce i okazuje się, że są one alarmujące, bo wynika z tego, że "około połowa potrafiąca składać litery w słowa nie przeczytała w ubiegłym roku ani jednej książki". Do codzienności związanej z biblioteką szkolną należy wychodzenie ucznia bez książki, mimo prób namawiania, by się nią zainteresował. Często też – jak się już nakłoni młodego czytelnika – padają pytania, czy publikacja nie jest za gruba i czy posiada odpowiednio duży druk. Teoretycznie niemal wszyscy wiedzą, że czytanie książek z literatury pięknej uczy sprawnego posługiwania się polszczyzną, wzorców moralnych, empatii, a przy tym uwrażliwia, uszlachetnia, rozwija wyobraźnię itp. Ale czy te wartości są dzisiaj nadal w cenie?
Wydaje się też, że czytelnictwo w naszym kraju nie wygląda obiecująco. Jedynie początek lat 90. zarejestrowany został jako swoisty boom czytelniczy, bowiem za-interesowanie lekturą zadeklarowało aż 71% polskiego społeczeństwa. Potem było już coraz gorzej. „Z biegiem czasu przekonanie, że człowiek kulturalny powinien czytać książki, ustąpiło poczuciu uczestniczenia poprzez telewizję w kulturze i tym samym zwolnienie z czytania książek zdawało się być usprawiedliwione. Pozbawiony społecznych sankcji i kulturowych konsekwencji zwyczaj czytania indywidualizował się. Nie można już było powiedzieć, jak nie czytasz, jesteś poza kulturą oficjalną, poza grupą, poza dobrym towarzystwem”.
Z badań wynika, że w coraz większym stopniu wyróżnia się - niemała w końcu - grupa osób, które z racji formalnego wykształcenia czytają sporo i nie chcą z tego nawyku zrezygnować, są świadome, że należy się kształcić ustawicznie i tę ideę wcielają w życie. Jednocześnie kurczą się czytelnicy z wykształceniem średnim oraz najmłodsi.
A jak wygląda czytelnictwo w polskiej szkole, wszak szkoła to czas obowiązkowego czytania? Okazuje się, że i uczniowie niechętnie czytają lektury szkolne poza chlubnymi wyjątkami. Niestety, w dobie nastawienia na łatwy wizualny odbiór, książka często przegrywa z telewizorem i komputerem. Nie zawsze też rodzice zaszczepiają swoim dzieciom zamiłowanie do czytania, co gorsza, sami kupują swym pociechom pseudoopracowania, streszczenia, tzw. „pomoce naukowe”, które czynią w umysłach młodych więcej szkody niż pożytku, bowiem (pomijając błędy merytoryczne) narzucają schematyzm odbioru lektury, przez co nie pozwalają na emocjonalny jej odbiór - a co za tym idzie – na intelektualne osądy, oceny i wnioski.
I chociaż – jeśli chodzi o dzieci i młodzież – czytanie książek jest zajęciem nieco bliższym współczesnym dziewczętom niż chłopcom (dzisiaj kobiety w Polsce są lepiej wykształcone) to aktualny stan czytelnictwa należy traktować jako permanentny kryzys, z którego wynika, iż zaledwie 36% badanej młodzieży czyta książki, zaś 64% czyta rzadko albo wcale. Wskazuje to więc na niskie aspiracje polskiego społeczeństwa. Ci, którzy nie czytają wcale lub czynią to bardzo rzadko, jako powód podawali niechęć do czytania i brak takiej potrzeby, brak umiejętności koncentrowania się na czytanym tekście. Dla nich książki są nudne i niezrozumiałe, więc ich one nie interesują.
Senior polskiej polonistyki – jak siebie nazywa Stanisław Bortnowski – a zarazem pracownik naukowy UW i autor wielu doskonałych publikacji metodycznych dla polonistów – stwierdza, że jest niewielka jeszcze szansa na to, by proces degradacji książki powstrzymać. Wymagałoby to jednak zaangażowania się wszystkich stron: nauczycieli, przedstawicieli komisji egzaminacyjnych, autorów programów i podręczników, wydawców, rodziców, opinii publicznej.
Bortnowski współwinnych kryzysu czytelnictwa dostrzega w: zmniejszonych wymaganiach programowych (patrz Informator maturalny: maturzysta powinien jedynie poznać jedną wybraną powieść europejską XIX w., jedną XX w., jeden dramat polski i jedną powieść po 1945 r.), systemie egzaminacyjnym, który bada namiętnie czytanie ze zrozumieniem, ale sprawdzenie tej umiejętności dzieje się kosztem czytania głośnego, formułach egzaminacyjnych dotyczących szkoły podstawowej, gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej (ta z nową maturą dopuszcza, by abiturient napisał wypracowanie, które jest na pół rozprawką, pół komentarzem do załączonych stron – błędy merytoryczne i nieznajomość lektury nie są brane pod uwagę). Winni są także autorzy podręczników, którzy przygotowali antologie z kilkudziesięcioma tekstami z różnych utworów, a nie przygotowali opracowań pozwalających na odbiór, interpretację dzieł. Według autora, szkoła średnia została spacyfikowana (zabrano jej jeden rok nauki i nauczania), w szkole podstawowej zaś i gimnazjum wymagania obowiązkowe w wieku, gdy uczniowie powinni czytać i czytać, są bardzo ubogie: dwa, trzy tytuły rocznie.
Stanisław Bortnowski idąc tropem hasła: „Cała Polska czyta dzieciom”, zaproponował nowe hasło: „Każdy uczeń czytelnikiem”, w myśl którego: poloniści atrakcyjnie prowadząc lekcje i konsekwentnie wymagając przeczytania lektury w całości, a jednocześnie ukazując schematyzm bryków, staną się dzięki swoim zabiegom przewodnikami młodych po świecie literackiego poznania. W grę powinna też wchodzić stała współpraca polonistów z biblioteką szkolną, w celu wspomożenia procesu dydaktycznego. Zadaniem zaś Ministerstwa Edukacji jest systematyczne badanie umiejętności głośnego czytania, dokonanie przeglądu bibliotek szkolnych i przeznaczenie sporych sum na wymianę księgozbiorów i jego uzupełnienie o nowości (szukanie wsparcia w funduszach europejskich). Wydawcy i autorzy podręczników niech dopiszą rozdziały ułatwiające poznawanie dłuższego tekstu. Ponadto Centralna Komisja Egzaminacyjna winna tak zmodyfikować egzaminy, aby znajomość kanonu na szczeblach niższych była wysoko promowana, a na poziomie maturalnym stała się warunkiem zaliczenia egzaminu.
Cały ten proces długofalowy powinny wesprzeć media i rodzice, zachęcający dzieci i młodzież do czytania lektur.
Na koniec autor przestrzega przed nasyceniem programów polonistycznych multimediami i przewiduje, że jeśli jego utopia się nie sprawdzi, to czytanie obszernych dzieł stanie się dla młodzieży zajęciem wyłącznie hobbistycznym.
Jak na tym dość szeroko zarysowanym tle dotyczącym czytelnictwa wygląda nasza szkoła i jakie w związku z tym można wysnuć wnioski odnośnie do naszej młodzieży?
Okazuje się, że na podstawie analizy danych dotyczących czytelnictwa w ZSZ w Gostyniu, na przestrzeni pięciu lat (od roku 1999/2000 do 2004/2005), średnia wypożyczeń w szkole średniej w poszczególnych latach utrzymywała się prawie na nie zmienionym poziomie – powyżej 8 książkach na 1 ucznia, ale – trzeba to zaznaczyć – przy z roku na rok rosnącej liczby młodzieży w tym typie szkoły. Wyjątek stanowił pierwszy badany rok szkolny 1999/2000, kiedy to średnia wynosiła 15,5 książki przy 460 uczniach. Tymczasem w Zasadniczej Szkole Zawodowej rokiem najlepszym spośród tych lat wymienionych – był rok 2002/2003: 6,2 książki (średnia) przy 430 uczniach i przy systematycznie malejącej liczbie oddziałów tego typu szkoły, natomiast najgorszym był rok 2004/2005, kiedy to niecała książka (średnia) przypadała na każdą z 362 osób.
Jako ciekawostkę można podać stan czytelnictwa u nauczycieli naszej szkoły pełnozatrudnionych i pracowników administracji w tych samych latach, co omówione czytelnictwo uczniów. Okazuje się, że wraz ze wzrostem liczby nauczycieli pełnozatrudnionych w ZSZ w Gostyniu, rosła liczba wypożyczonych przez nich publikacji, chociaż rokiem najbardziej sprzyjającym czytelnictwu był w tym przypadku rok 2002/2003. Nie mniej jednak jest to akcent optymistyczny, bo kto jak kto, ale nauczyciel powinien być pod tym względem przykładem dla innych grup zawodowych.
Co generalnie z tego wynika? Nie ma co prawda, powodów do rwania sobie włosów z głowy, ale nie ma też powodów do radości. Trzeba przede wszystkim przystanąć przy uczniach Zasadniczej Szkoły Zawodowej i wszystkich chętnych do korzystania z naszych zbiorów objąć szczególną opieką. Trzeba też niezmiennie na lekcjach bibliotecznych w obu typach szkół kłaść nacisk na rolę książki w życiu człowieka i podkreślać potrzebę czytania w permanentnym kształceniu się, zdobywaniu wiedzy. Równie ważna jest stała i szeroko pojęta współpraca z nauczycielami polonistami w zakresie propagowania wśród młodzieży literatury pięknej. Skutecznym sposobem na promowanie dobrej książki są konkursy czytelnicze, literackie i językowe, jak również wizualne formy upowszechniania czytelnictwa w postaci tematycznych gazetek i wystawek wspomagających proces dydaktyczny szkoły. Nie można – rzecz jasna – zapomnieć o uzupełnianiu i wzbogacaniu księgozbioru biblioteki szkolnej o nowości z literatury pięknej, jak również z różnych dziedzin nauki i techniki, aby móc wypożyczać książki zgodnie z autentycznymi zainteresowaniami ucznia.
„Oczytanie bowiem pozwala wyjść poza najbliższą zagrodę i spojrzeć na siebie i innych jak na przemijającą, a zarazem stanowiącą kontynuację cząstkę ludzkości. Przez stale pogłębiającą się niewiedzę tracimy szansę wobec innych, a także zatracamy się w powszedniości i niemocy, z której będziemy wygrzebywać się przez dziesięciolecia, bowiem zaniedbania w dziedzinie edukacji oddalają nas od reszty galopującego ku postępowi świata”.
 
(Na podstawie artykułów o czytelnictwie zamieszczonych w czasopismach: „Język Polski w Liceum”, „Biblioteka w Szkole”, „Poradnik Bibliotekarza”, „Nowa Szkoła” oraz w oparciu o dane dotyczące czytelnictwa w latach: 1999/2000 - 2004/2005 w Zespole Szkół Zawodowych w Gostyniu.)

Oprac. Urszula Jaraczewska

***

Zestawienie czytelnictwa wśród uczniów ZSZ w Gostyniu w latach 1999 - 2005


Rok szkolny Typ szkoły Liczba uczniów Liczba wypożyczonych
książek
Średnia wypożyczeń
na 1 ucznia
1999/2000 szkoła średnia 460 7118 15,5
2000/2001 szkoła średnia 555 4473 8,1
2001/2002 szkoła średnia 487 4013 8,3
2002/2003 szkoła średnia 579 4780 8,3
2003/2004 szkoła średnia 776 7581 9,8
2004/2005 szkoła średnia 866 7242 8,4
 
1999/2000 zasadnicza szkoła zawodowa 830 3487 4,2
2000/2001 zasadnicza szkoła zawodowa 800 1752 2,2
2001/2002 zasadnicza szkoła zawodowa 549 2937 5,4
2002/2003 zasadnicza szkoła zawodowa 430 2670 6,2
2003/2004 zasadnicza szkoła zawodowa 321 1436 4,5
2004/2005 zasadnicza szkoła zawodowa 362 315 0,9

***

Zestawienie czytelnictwa wśród uczniów ZSZ w Gostyniu w latach 1999 - 2005

Rok szkolny Typ szkoły:
szkoła średnia i zasadnicza szkoła zawodowa
Liczba uczniów
(łącznie)
Liczba wypożyczonych książek
(łącznie)
Średnia wypożyczeń na 1 ucznia
(łącznie)
1999/2000 łącznie 1290 10605 19,7
2000/2001 łącznie 1355 6255 10,3
2001/2002 łącznie 1036 6950 13,7
2002/2003 łącznie 1009 7450 14,5
2003/2004 łącznie 1097 9017 14,3
2004/2005 łącznie 1228 7557 9,3


***

Zestawienie czytelnictwa wśród nauczycieli ZSZ w Gostyniu w latach 1999 - 2005


Rok szkolny Nauczyciele (pełnozatrudnieni) przedmiotów ogólnokształcących i zawodowych oraz pracownicy administracji Liczba wypożyczonych książek z wypożyczalni Średnia wypożyczeń na 1 nauczyciela oraz pracownika administracji
1999/2000 46 664 14,0
2000/2001 52 898 17,2
2001/2002 45 810 17,7
2002/2003 45 1032 22,0
2003/2004 55 1106 20,1
2004/2005 61 1299 21,0


***
Analizę wypożyczeń czytelników biblioteki pedagogicznej zaprezentowała bibliotekarka tej placówki. W trakcie wypowiedzi w/w dyskutowano o przyczynach spadku czytelnictwa oraz sposobach zachęcania czytelników do korzystania z księgozbioru biblioteki.

WNIOSKI:
  • rodzice jako pierwsi „bibliotekarze” podają dzieciom książkę dostosowaną do możliwości i potrzeb rozwojowych początkującego „czytelnika”,
  • kształtowanie zainteresowań dzieci i młodzieży przez instytucje kulturalne – biblioteki szkolne, publiczne i pedagogiczne,
  • kupować literaturę pod kątem zainteresowań chłopców (sport, technika),
  • nabywać atrakcyjne wydania,
  • odnawiać księgozbiór, zwracać uwagę na bestsellery,
  • współpracować z wychowawcami i polonistami,
  • wzbogacać i urozmaicać bazę biblioteki,
  • organizować różnorodne imprezy okolicznościowe i czytelnicze,
  • prezentować nowości wydawnicze.

 

 


Zestawienia tematyczne przekazane bibliotekarzom na spotkaniu:
OŚRODEK KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO NAUCZYCIELI
PUBLICZNA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA W LESZNIE
FILIA W GOSTYNIU
Czytelnictwo dzieci i młodzieży (wybór artykułów z czasopism za lata 2001-2006)
1. Baranowska E. : O czytelnictwie słów kilka… Biblioteka w Szkole 2003 nr 10 s. 2
2. Bilicki T. : Harry Potter – nowe tęsknoty. Edukacja i Dialog 2002 nr 3 s. 43-45
3. Biliński L. : Biblioteki i czytelnictwo w Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004-2013. Poradnik Bibliotekarza 2004 nr 10 s. 3-6
4. Bilska G. : Wybory czytelnicze – uwarunkowania i motywy. Poradnik Bibliotekarza 2004 nr 6 s. 3-6
5. Borowicz Z. : Przypadkowo o przypadku czytania książek przez gimnazjalistów. Wychowanie na co dzień 2002 nr 4-5 s. 20-23
6. Bortnowski S. : Czy koniec epoki czytania lektur. Język Polski w Liceum 2005/2006 nr 1 s.12-24
7. Capińska E. : Bajka stymuluje rozwój moralny dziecka. Edukacja i Dialog 2003 nr 7 s. 65-71
8. Centner-Guz M. : Zainteresowania dzieci sześcioletnich książką. Część 1. Poradnik Bibliotekarza 2005 nr 4 s. 3-5
9. Centner-Guz M. : Zainteresowania dzieci sześcioletnich książką. Część 2. Poradnik Bibliotekarza 2005 nr 5 s. 3-6
10. Chamielec M., Kustyra J. : „Złota Dwudziestka Bestsellerów Nastolatków”, czyli co czytają uczniowie szkół średnich. Poradnik Bibliotekarza 2003 nr 7-8 s. 35-36
11. Droszcz J. : Jak pozyskać dzieci do lektury ? Wychowanie na co dzień 2004 nr 1-2 s. 7-8
12. Dyka F. : Skromna lista lektur. Edukacja i Dialog 2002 nr 7 s. 47-48.
13. Dzierżanowska G. : Lektury „straszne i smutne”. Edukacja i Dialog 2002 nr 5 s. 52-54
14. Frołow J. : Jak nowe media wpływają na czytelnictwo? Poradnik Bibliotekarza 2002 nr 12 s. 8-10
15. Gutowska A. : Prasa młodzieżowa narzuca styl życia i myślenia. Edukacja i Dialog 2003 nr 6 s. 9-16
16. Igielska B. : Barwny przedmiot pożądania. Nowa Szkoła 2003 nr 6 s. 29
17. Igielska B. : Dyskretny urok pani komuny. Nasza Szkoła 2003 nr 7 s. 16-17
18. Iwonicka-Daczewska I. : Lektury nastolatków. Poradnik Bibliotekarza 2001 nr 7-8 s.14-15
19. Klukowski B. : Konkurencja dla bibliotek czy wsparcie czytelnictwa? Poradnik Bibliotekarza 2004 nr 7-8 s. 30
20. Kończewska M. : Jak informujemy o czytelnictwie? Biblioteka w Szkole 2003 nr 2 s. 30
21. Kosera-Cieślak T. : Lekkie, łatwe, lecz czy pożyteczne? Czy unikać „męki czytania”? Język Polski w Liceum 2005/2006 nr 1 s. 43-53
22. Kowalczuk M. : „Cała Polska czyta dzieciom” – kilka refleksji o głośnym czytaniu. Wychowanie na co dzień 2003 nr 3 s. 9-10
23. Krasoń K. : Dziecko czyta i przetwarza świat. Edukacja i Dialog 2002 nr 7 s. 23-27
24. Łowczak B. : Z książką nie jest jeszcze tak źle. Biblioteka w Szkole 2004 nr 1 s. 10
25. Michałek M. : Cała Polska czyta dzieciom. Poradnik Bibliotekarza 2001 nr 11 s. 22-23
26. Mucha D. : Czy literatura dla dzieci musi być moralizatorska? Nowa Szkoła 2005 nr 10 s. 32-34
27. Nowakowska I. : Upodobania i potrzeby czytelnicze uczniów klas niższych. Wychowanie na co dzień 2003 nr 4-5 s. 22-23
28. Ochremniak A. : Dlaczego mało czytamy? Problemy Opiekuńczo Wychowawcze 2003 nr 3 s. 17-23
29. Piechnik A., Jasińska J. : Uczniowskie lektury – próba wyjścia z kryzysu. Poradnik Bibliotekarza 2005 nr 12 s. 9-12
30. Pietrzykowska A. : Analiza pedagogiczna dostępnej na rynku popularnej prasy młodzieżowej. Opieka Wychowanie Terapia 2004 nr 3-4 s. 35-38
31. Pytel J. : Czy dzieci czytają? Poradnik Bibliotekarza 2001 nr 3 s. 17
32. Rusek A. : Czy grozi nam cywilizacja obrazkowa? Poradnik Bibliotekarza 2001 nr 9 s. 8-11
33. Sępkowska D. : Co czyta młodzież gimnazjalna? Poradnik Bibliotekarza 2001 nr 4 s. 7-8
34. Skrzydlewska H., Kalisz E. : System motywacyjny czytelnictwa w szkole ponadgimnazjalnej. Biblioteka w Szkole 2002 nr 3 s.15
35. Sąsiek R. : Klub recenzentów jako forma popularyzowania czytelnictwa i promowania zbiorów biblioteki szkolnej. Biblioteka w Szkole 2002 nr 12 s. 11-12
36. Straus G., Wolff K. : Czytelnictwo i zakup książek w Polsce w 2002 r. Komunikat z badań. Poradnik Bibliotekarza 2003 nr 4 s. 11-13
37. Straus G., Wolff K. : Czytelnictwo i zakup książek w Polsce w 2004 r. – komunikat z badań. Poradnik Bibliotekarza 2005 nr 5 s. 6-8
38. Stróżyński K. : Potrzeba czytania – jak ją wywołać. Język Polski w Szkole IV-VI 2002/2003 nr 2 s. 9-17
39. Szymerowska B. : „Świerszczyk” czasopismem edukującym młode pokolenie. Wychowanie na co dzień 2002 nr 2-3 s. 9-12
40. Świerczyńska-Jelonek D. : Wybory czytelnicze dzieci i młodzieży. Część 1. Poradnik Bibliotekarza 2002 nr 4 s. 3-5
41. Świerczyńska-Jelonek D. : Wybory czytelnicze dzieci i młodzieży. Część 2. Poradnik Bibliotekarza 2002 nr 5 s. 3-5
42. Świerkosz A. : Program podnoszący stan czytelnictwa w klasach IV-VI. Biblioteka Szkole 2003 nr 2 s.10-11
43. Wolff K. : Przemiany modelu czytania. Poradnik Bibliotekarza 2001 nr 7-8 s. 3-9
44. Zagumny M. : Dziecko jest po to, żeby się bawić. Edukacja i Dialog 2003 nr 7 s. 52-57
45. Zając A. : Warto badać czytelnictwo. Biblioteka w Szkole 2001 nr 4 s.19

Opracowała : Turz Grażyna

***

„Książki, które pomagają w pracy, które warto przeczytać”
  1. Andrzejewska Jadwiga: Edukacja czytelnicza i medialna. Warszawa: Wyd. SBP, 2003. Seria Biblioteczka Poradnika Bibliotekarza

  2. Animacja czytelnictwa dziecięcego. Koncepcja – Doświadczenia – Postulaty. Pr. zb. pod red. J. Papuzińskiej i G. Walczewskiej-Klimaczak. Płock: CEBIiD, 2005
    Celem publikacji jest przekazanie czytelnikowi informacji o nowych formach pracy z czytelnikiem dziecięcym, rodzicami oraz inicjatywach podejmowanych przez biblioteki publiczne na rzecz rozwoju czytelnictwa.

  3. Barańska Krystyna: Uroczystości szkolne w edukacji humanistycznej. Warszawa: Wyd. SBP, 2002. Seria Biblioteczka Poradnika Bibliotekarza

  4. Bibliologia, biblioteki, bibliotekarze : praca zbiorowa / pod red. Dariusza Grygrowskiego i Elżbiety Zybert. Warszawa: Wyd. SBP, 2005. Seria NAUKA – DYDAKTYKA – PRAKTYKA

  5. Biblioteka w społeczeństwie informacyjnym. Edukacja – informacja – media. Pod red. Marcina Drzewieckiego i Mirosławy Majewskiej. Warszawa: CEBIiD, 2005
    Publikacja obejmuje 9 opracowań. Szczegółowo omówione są takie zagadnienia jak: kultura biblioteczna i informacyjna, funkcjonowanie biblioteka w społeczeństwie informacyjnym, bariery w dostępie do informacji, kompetencje bibliotekarza i użytkownika, rola multimediów elektronicznych w bibliotece.

  6. Bieńkowska Barbara: Książka na przestrzeni dziejów. Warszawa: CEBIiD, 2005
    Nowocześnie opracowana publikacja omawiająca w sposób syntetyczny, na tle szerokiej perspektywy rozwoju cywilizacji, dzieje książki od wynalezienia pisma do powstania III Rzeczypospolitej.

  7. Biliński Julian: Selekcja materiałów bibliotecznych. Warszawa: Wyd. SBP, 2004. Seria Propozycje i Materiały
    Publikacja ta ma przybliżyć bibliotekarzowi pojęcie i cele selekcji oraz omówić takie problemy jak: organizacja prac związanych z selekcją, przekazywanie i wymiana druków zbędnych, ich przemieszczenie do biblioteki składowej lub magazynów rzadziej wykorzystywanych, przekazywania materiałów na makulaturę, spisywanie książek na straty, ewidencja ubytków

  8. Drzewiecki Marcin: Edukacja biblioteczna i informacyjna w polskich szkołach. Warszawa: Wyd. SBP, 2005. Seria NAUKA – DYDAKTYKA – PRAKTYKAW
    W książce autor omawia problematykę edukacji bibliotecznej i informacyjnej w polskiej oświacie. Praca jest szczególnie adresowana do pracowników administracji oświatowej, decydentów oświaty, władz samorządowych i lokalnych, którym podlegają placówki terenowe oświaty oraz bibliotekarzy. Władze samorządowe, które decydują o losie i egzystencji swoich bibliotek często nie wiedzą, co to jest biblioteka, jakie są jej funkcje, jakim jest złożonym organizmem i jakie jest oddziaływanie tej placówki w środowisku lokalnym. Treści pracy są zawarte w 13 częściach, zwanych przez autora esejami. Wprowadzają one w świat najbardziej aktualnych problemów oświaty, bibliotek szkolnych i pedagogicznych, ich działań edukacyjnych, medialnych i informacyjnych. Kolejne eseje poruszają problemy kształcenia bibliotekarzy, społecznego obrazu biblioteki, zadań biblioteki szkolnej i pedagogicznej w zakresie kreowania kultury bibliotecznej i informacyjnej – w epoce multimediów. Następne partie książki poświęcone są edukacji ucznia szkoły podstawowej i gimnazjum w celu zdobycia umiejętności bibliotecznych, informacyjnych, medialnych. Autor koncentruje się też na sprawach budżetu szkoły. Tok swoich refleksji kończy próbą analizy ścieżki międzyprzedmiotowej „Edukacja czytelnicza i medialna”

  9. Dziecko i książka. Materiały z ogólnopolskiej konferencji / red. nauk. Grażyna Lewandowicz-Nosal. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2004
    Książka porusza takie zagadnienia jak: literatura dla dzieci, rynek książki dziecięcej, czytelnictwo oraz prezentację najciekawszych w Polsce bibliotek dla dzieci

  10. Edukacja czytelnicza : wybór konspektów / oprac. tekstu Dorota Grabowska. Warszawa: Wyd. SBP, 2003. Seria Biblioteczka Poradnika Bibliotekarza

  11. Gliński Wiesław, Rybiński Henryk: Tworzenie i udostępnianie baz danych w sieci www. Warszawa: Wyd. SBP, 2004. Seria NAUKA – DYDAKTYKA – PRAKTYKA
    Jest to podręcznik dotyczący systemu WWW-ISIS. Omawia zagadnienia tworzenia, utrzymywania internetowych baz danych w systemie Windows z wykorzystaniem gotowego systemu WWW-ISIS. Publikacja adresowana jest do bibliotekarzy zainteresowanych komputeryzacją i automatyzacją.

  12. Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji. Warszawa: Wyd. SBP, 2005
    Jest to zbiór zasad normujących działalność zawodową każdego bibliotekarza i pracownika informacji naukowej w codziennej pracy. Podstawowe zasady ujęte są w trzech częściach.

  13. Markowiak-Luty Celina: Scenariusze wystaw. Warszawa: Wyd. SBP, 2002. Seria Biblioteczka Poradnika Bibliotekarza

  14. Pałysińska Urszula: Regulacje prawne bibliotek szkolnych. Warszawa: Wyd. Wyd. Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej, 2004. Seria Warsztaty Dydaktyczne
    Po wejściu do Unii Europejskiej bibliotekarze bardziej niż poprzednio, powinni wykazywać zainteresowanie prawem, zwłaszcza w zakresie bibliotekarstwa i oświaty. Publikacja stanowi więc dla bibliotekarza szkolnego punkt wyjścia do szerszej i bardziej wnikliwej znajomości aktów legislacyjnych. Prezentuje w wyborze 11 omówień podstawowych aktów prawnych (uchwał i rozporządzeń) normujących działalność współczesnej biblioteki szkolnej. Praca adresowana jest głównie do nauczycieli bibliotekarzy.

  15. Pietrzak Małgorzata: Teatrzyk na cały rok. Scenariusze spektakli teatralnych i ćwiczeń przeznaczone dla amatorskich zespołów, teatrzyków szkolnych, bibliotekarzy, polonistów, wszystkich lubiących bawić się w teatr. Warszawa: Wyd. SBP, 2004. Seria Biblioteczka Poradnika Bibliotekarza
    Książka zawiera 5 scenariuszy związanych tematycznie z porami roku, ćwiczenia do zaproponowanych tekstów a także ćwiczenia z zakresu warsztatu aktorskiego dotyczące techniki oddychania, artykulacji i relaksacji. Całość tekstu zamyka plan pracy nad całym przedstawieniem. Scenariusze zostały pomyślane jako propozycja wstępna do realizacji pełnych spektakli dla dzieci, z czynnym udziałem dzieci w różnym wieku

  16. Rogucka-Mojsik Elżbieta: Wybrane aspekty prawnego otoczenia współczesnej biblioteki. Warszawa: Wyd. Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej, 2004. Seria Warsztaty Dydaktyczne
    Przedmiotem niniejszej pracy jest analiza wybranych aktów z otoczenia prawnego bibliotek, obowiązujących od 1989 r. Treści książki ukształtowane są w trzech rozdziałach: 1) Miejsce i rola biblioteki w społeczeństwie informacyjnym. 2) Ustawa o prawie autorskim – w działalności bibliotekarskiej (w tym rozdziale omówiono problemy udostępniania, kopiowania i publikowania zbiorów w Internecie). 3) Ochrona danych osobowych gromadzonych w bibliotekach. W książce omówiono aktualne zagadnienia prawne decydujące o działalności współczesnej placówki bibliotecznej.

  17. Sidor Maria: Jakość usług bibliotecznych. Badanie metodą SERVQUAL. Warszawa: Wyd. SBP, 2005. Seria NAUKA – DYDAKTYKA – PRAKTYKA
    Celem publikacji jest zaprezentowanie stanu rozwoju bibliotek wyższych szkół niepaństwowych oraz zapoznanie środowiska bibliotekarskiego z marketingową koncepcją jakości usług SERVQAL i wykazanie przydatności tej metody w badaniach jakości usług bibliotecznych.

  18. Społeczeństwo informacyjne i jego technologie / pod red. Barbary Sosińskiej-Kalaty, Katarzyny Materskiej, Wiesława Glińskiego. Warszawa: Wyd. SBP, 2004. Seria NAUKA – DYDAKTYKA – PRAKTYKA

  19. UKD w środowisku komputerowym : praca zbiorowa / pod red. Barbary Sosińskiej-Kalaty. Warszawa: Wyd. SBP, 2004. Seria NAUKA – DYDAKTYKA – PRAKTYKA
    UKD dominowała w polskim bibliotekarstwie, była więc stosowana w większości bibliotek publicznych, naukowych, szkolnych, pedagogicznych. Na treść niniejszej pracy zbiorowej składa się 10 opracowań różnych autorów m. in.: Wykorzystanie UKD w skomputeryzowanych katalogach bibliotecznych”; „UKD w polskich bibliotekach”; „UKD jako narzędzie wyszukiwawcze w katalogu zautomatyzowanym”; „Indeksowanie i wyszukiwanie symboli UKD w bibliotekach polskich i zagranicznych”; „Wyszukiwanie według symboli UKD”; „UKD w „Przewodniku Bibliograficznym”.

  20. Ustawa o prawie autorskim z przepisami wykonawczymi (stan prawny – maj 2004). Warszawa 2004. Seria Biblioteka Analiz
    W publikacji znalazły się ujednolicone teksty takich aktów prawnych jak: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych, rozporządzenia wykonawcze ministra kultury, dyrektywa w sprawie harmonizacji niektórych aspektów prawa autorskiego i praw pokrewnych

  21. Wokół bibliotek i bibliotekarstwa. Księga jubileuszowa dedykowana Janowi Wołoszańskiemu. Warszawa: Wyd. SBP, 2005
    Jest ona dedykowana Janowi Wołoszańskiemu z okazji 45-lecia jego działalności zawodowej i społecznej. Część druga obejmuje 18 opracowań różnych autorów dotyczących problemów współczesnego bibliotekarstwa. Poruszane są problemy rozwoju bibliotek publicznych, prawa bibliotecznego, kształtowania sieci bibliotecznych, rozwoju zasobów cyfrowych, automatyzacji bibliotek, organizacji i zarządzania, komunikacji społecznej.

  22. Zielak Anna: Niepełnosprawni w świecie Internetu. Warszawa: Wyd. SBP, 2005. Seria Propozycje i Materiały
    Publikacja wskazuje na wielorakie możliwości Internetu i nową formę informacji zawartej w Sieci. Treści usystematyzowane są w 5 rozdziałach m.in.: 1. Zarys dziejów Internetu. 2. Niepełnosprawni we współczesnym świecie. 4. Program „Internet dla niepełnosprawnych”

  23. Zybert Elżbieta: Kultura organizacyjna w bibliotekach. Nowe i stare idee w zarządzaniu biblioteką. Warszawa: Wyd. SBP, 2004. Seria NAUKA – DYDAKTYKA – PRAKTYKA
    Publikacja dotyczy w miarę kompleksowego i zarazem teoretycznego przedstawienia problemów kultury organizacyjnej, jej wpływu na funkcjonowanie biblioteki jako całości. Na treść tej książki składają się następujące zagadnienia:
    1) Sprawność działania bibliotek a kultura organizacyjna,
    2) Poziom kultury organizacyjnej,
    3) Kultura organizacyjna biblioteki i jej pracownicy,
    4) Przywódca (kadra kierownicza) i jej kultura organizacyjna w bibliotekach,
    5) Organizacja przestrzeni bibliotecznej jako element kultury organizacyjnej,
    6) Wpływ kultury organizacyjnej na tożsamość i wizerunek biblioteki

  24. Żukowska Izabela: Praca z aktywem bibliotecznym. Warszawa: Wyd. SBP, 2002. Seria Biblioteczka Poradnika Bibliotekarza


Tytuły w przygotowaniu
  1. Kędziora T.: Bibliografia pedagogiczna w Polsce. Warszawa: Wyd. SBP. Seria NAUKA –DYDAKTYKA – PRAKTYKA
  2. Maj Jerzy: Statystyka w bibliotece i jej otoczeniu. Warszawa: Wyd. SBP. Seria NAUKA – DYDAKTYKA – PRAKTYKA

Na podstawie recenzji zamieszczonych w Por. Bibl. w latach 2004-2005

przygot. Jolanta Jędryczka